Przedmiotem zadania jest przeprowadzenie warsztatów trwających w sumie 11 dni, w trakcie których doświadczeni depozytariusze wiedzy i umiejętności niezbędnych przy budowie tradycyjnych rzecznych łodzi drewnianych (mistrzowie) będą przekazywali grupie wybranych uczniów swoją wiedzę i praktyczne umiejętności.
Zadanie „WARSZTATY SZKUTNICZE”
dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa
Niematerialne – przekaż dalej
Warsztaty obejmują część teoretyczną, tj. wstępne zapoznanie uczestników z żywymi wciąż jeszcze tradycjami szkutnictwa wiślanego, zaznajomienie z rodzajami drewna, różnymi zastosowaniami i doborem elementów, możliwymi błędami, których należy unikać itp., oraz część praktyczną, w trakcie której adepci pod okiem mistrzów wykonywać będą poszczególne elementy konstrukcji, przeprowadzać proces gięcia i wiązania, aż do powstania pełnowymiarowej łodzi typu „krakuska” (inaczej – „byczek”).
Zajęcia odbędą się we wrześniu i październiku 2025 r. na terenie Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego (oddział Muzeum Krakowa) przy ul. Fortecznej 28, w zabytkowym forcie 52a „Łapianka” (Jugowice). Na potrzeby zajęć warsztatowych zostanie utworzone stanowisko (tradycyjny „warsztat”) zabezpieczone prowizorycznym namiotem i wyposażone w elementy pozwalające na demonstrację prac montażowych. Warsztaty będą realizowane przy użyciu tradycyjnych narzędzi, udostępnionych na potrzeby warsztatów przez mistrzów.
Głównymi odbiorcami zadania są czynni uczestnicy warsztatów (10 osób), którzy mają w ich rezultacie dołączyć do grona depozytariuszy unikalnych umiejętności, będących elementem dobrych praktyk służących zachowaniu niematerialnego dziedzictwa ludzi żyjących w związku z rzeką. Zajęcia warsztatowe będą dokumentowane i na tej podstawie zostanie opracowany materiał instruktażowy. Dokumentacja będzie miała postać dwóch publikacji elektronicznych – skrótowej i rozszerzonej.
Budowa galara Szwajcarka, 2013 r.
W roku 2006 miał miejsce I Królewski Flis na Wiśle, zrealizowany we współpracy z redakcją polską National Geographic (Raport Specjalny „Wisła” publikowany w nr 8 (83) z sierpnia 2006 r.). Wisła była wówczas zapomnianym przez ludzi skarbem. Uczestnicy Flisu podjęli wówczas decyzję o jego corocznej kontynuacji. Z czasem kolejne osoby i środowiska były przez nas zachęcane do zwrócenia się w stronę Wisły i jej zamierającej tradycji szkutniczej i nawigacyjnej.
W kolejnych latach udało się wykreować „modę na dziką rzekę”, w wyniku czego zostały ocalone i utrwalone umiejętności tzw. czytania wody, nawigowania na nieuregulowanej rzece, budowy łodzi tradycyjnych i kultywowania innych elementów niematerialnego dziedzictwa ludzi rzeki Wisły.
Osoby zaangażowane w przygotowanie niniejszego projektu i deklarujące udział w jego realizacji są w większości uczestnikami pierwszych i późniejszych działań, które były inspiracją „mody na Wisłę” i przyczyniły się do wykreowania ogólnopolskiego ruchu budowania i eksploatacji drewnianych łodzi tradycyjnych.
